Balıkesir’in Tarihi Güzellikleri #1

Saatli Cami

Ayvalık ilçe merkezinde bulunan, adını çan kulesi üzerindeki saatten alan cami, mübadele öncesi Ortodoks Hıristiyan kilisesi olarak yapılmış.

1928’den bu yana cami olarak hizmet veren yapı, Ayvalık’ın en yüksek yapılarından. Yapılış tarihi tam olarak bilinmese de 19. Yüzyılın ikinci yarısında, Ayos ianni Kilisesi olarak inşa edildiği düşünülmekte. 1924’te yaşanan mübadele sonrası terk edilmiştir. Cami’ye döndürüldükten sonra tasvirler boyanmış, bahçesine bir de minare yapılmıştır.

Kulesinin yüksekliği 24 m, 1944 yılında yıkılması sonucu kule saat kulesine çevrilmiştir. Bundan dolayı Saatli cami olarak anılmıştır. Yapısı Yunan haçı planlıdır. Saatli Cami, Ayvalık’ta gezilmesi gereken en güzel ve önemli yerler arasında. Ayvalık’ın en yüksek ikinci kilisesidir.

Antandros Antik Kenti

Edremit’in Altınoluk mahallesine 2 km mesafededir. Eski bir Troas kentidir. Mysia ile Troas arasında uzanan yolu kontrol eden, oldukça önemli stratejik bir konuma kurulmuş olan kent, bazı antik yazarlardan gelen bilgilere göre Troia savaşından önce kurulmuştur. 2000 yılında yapılan yüzey araştırmalarıyla meydana çıkarılmaya başlanmış.

İda dağının eteklerinde yer alan Antandros’tan Heredot şu şekilde bahseder:

“Ordu, Lydia’dan Kaikos Irmağı’na ve Mysia’ya yöneldi; Kaikos’u geçtikten Sonra Kane Dağı’nı soluna alarak Aternaos içinden Karene kentine doğru yürüdü. Bu kentten sonra Adramytteion kenti ve Pelasg sitesi Antandros’u geçerek Thebe Ovası’na indi. Ve orada gece İda eteklerinde konaklamışken bora patladı, zigzag gezinen yıldırımlar düştü ve oldukça önemli sayıda kayıp verildi.”

Ayrıca Strabon’da, bu kentin Edonis ve Kimmeris yan adlarına sahip olduğunu belirtmiştir. Tarihi m.ö. 1300’lü yıllara dayanan bu tarihi önemi büyük olan antik kenti mutlaka ziyaret etmelisiniz. Balıkesir’in en önemli noktalarından birisi.

 

Taksiyarhis Kilisesi

Balıkesir’in cennet köşelerinden Ayvalık’ın en güzel müzelerinden olan Rahmi Koç Müzesi Taksiyarhis Kilisesi… Cunda Adası Rum Ortodoks cemaati tarafından, 1873 yılında eski temelleri üzerine inşa edilmiş kilise, Rahmi Koç Vakfı tarafından müzeye çevrilmiştir. 1924 yılında çoğunluğu Rum olan nüfustan oluşan adada yapılmış, Taksiyarhis (Koruyucu melekler olan Cebrail ve Mikail) atfedilmiştir.

1927-1928 yılları arasında kilise camiye çevrilmiştir. İkonostası sökülmüş ve tasvirlerin üzeri kapatılmıştır. 1944 yılında depremden sonra terk edilmiştir. 1976 yılında Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını koruma tarafından tescillenmiştir. Vakıflar Balıkesir tarafından restorasyona alınmıştır. Ahşap destekler ile çökmesi önlenmeye çalışılmış, zamanla ahşap çürümüş çökmeye yüz tutmuştur. 2011 yılında Rahmi Koç Vakfına tahsis edilmiş, uzman mimarlar ve restoratörler tarafından restore edilmiştir. Kilisenin çanı, II. Dünya savaşında yerinden sökülmüş, halka haber vermek için kullanılmıştır. Daha sonra bu çanın dünyanın en büyük çanı olduğu anlaşılmıştır. Almanya’nın başkenti Berlin’de bulunan Bergama müzesinde sergilenmekte.

 

Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı

Mübadeleden önce Agios Yannis Kilisesi olan yapı, yıllarca bakımsızlık ve terk edilmişliğin verdiği etkiler sonucu harabe halini almıştır. Rahmi Koç Vakfı tarafından 2007 yılında kurtarılmış, gerekli bakım ve ilginin sonucu yeniden eski güzelliğine kavuşturulmuş.Sevim ve Necdet Kent kitaplığı olarak Cunda Adasına armağan edilmiştir. İlerleyen yaşı nedeniyle göz sağlığı bozulan ve “Göremediğime değil, okuyamadığıma üzülüyorum” diyen Emekli Büyükelçi Necdet H. Kent’in ve eşinin isimlerinden alan kitaplık, adeta en güzel kütüphaneler arasında yerini almış vaziyette.

Necdet Kent, 1941-44 yılları arasında Marsilya Başkonsolosluğu yapmıştır. Kütüphaneyi, yanında ki yel değirmenini ve kafeyi ziyaret edebilirsiniz. Kütüphane sadece pazartesi hizmet vermiyor.

 

Daskyleion Antik Kenti

Bandırma’ya 40 km mesafedeki Ergili Köyü’ne çok yakındır. 1952 yılında arkeolog Kurt Bittel tarafından Hisartepe üzerinde yer aldığı saptanan Daskyleion’da kazılar 1 yıl sonra başlatılmıştır.

M.Ö. 7.yy.’ da Daskylos adıyla bilinen ünlü Lydia Kralı’ nın Sardis’ ten hanedan kavgaları nedeniyle buraya gelmesiyle kent Daskyleion adını almıştır. Bu ismi M.Ö.650 yıllarında almıştır. Akhaemenid Döneminde satraplık (valilik) merkezi olduğu keşfedilmiştir. Hisartepe’de bir stel bulunmuş ve şuan İstanbul Arkeoloji müzesinde sergilenmektedir.

 

Kyzikos Antik Kenti

Kyzikos, Erdek ilçesinin bulunduğu Kapıdağ’ın eteklerinde yer almakta. Kurt Bittel’in yaptığı inceleme ve keşiflerin sonucunda şehrin tarihinin, Neolitik (M.Ö. 6. bin) ve Kalkolitik (M.Ö. 5. bin) dönem’ e kadar indiği tespit edilmiştir.

Büyük İskender’in m.ö. 340 yılında Persleri yenmesiyle Makedonyalıların eline geçmiştir. M.Ö. 2. Yüzyıllarda Bergama olan iyi ilişkiler sonucu kültür ve bilim merkezi halini almıştır.

Bu kentin en büyük tapınağı olan Hadrian Tapınağı Erdek-Düzler arasında ki yolda yer almakta. Meydana gelen pek çok deprem sonucu m.ö. 6. Yüzyılda meydana gelen deprem ile harap olmuş, bir başına bırakılmıştır.

Ayrıca amfitiyatro da bulunan bu kentte günümüzde ne yazık ki pek fazla bir şey kalmamıştır. Çıkan tarihi eserler İstanbul Arkeoloji müzesi ve Bandırma Müzesi başta olmak üzere müzelere götürülmüş, buralarda sergilenmektedir. Elbette bu şehrin ve Hadrian Tapınağı’nın yıkıntıları bile insanda büyük heyecan uyandırıyor. Bu yüzden yolunuz düşerse asla ihmal etmeyin…